Investeren in sociaal werk: de sleutel tot een gezonde arbeidsmarkt en samenleving

Drie scenario’s voor maatschappelijk- en arbeidsmarkteffect

Jaarlijks maakt ABF volgens het prognosemodel Zorg en Welzijn een arbeidsmarktprognose voor de komende 10 jaar. In dit nieuwe onderzoek gaan zij uit van twee nieuwe scenario’s waarbij meer wordt ingezet op preventie via sociaal werk. Ze vergelijken deze twee met het scenario dat ook voor de jaarlijkse prognoses wordt gebruikt. Elk scenario toont hoe deze aanpak leidt tot maatschappelijke en financiële winst, maar ook de druk op de arbeidsmarkt vermindert. 

• Beleid-scenario: Voortzetting van huidig beleid, met enkele kleine verbeteringen. Met de 1000 hierdoor verwachte extra sociaal werkers zal het tekort iets dalen. Nog steeds blijft dit enorm hoog, namelijk 243.000 aan zorg- en welzijnsmedewerkers in 2033.
• Expert-scenario: Maximaal inzetten op sociaal werk als preventief instrument. Dit is uitgewerkt met een grote groep experts en op basis van alle wetenschappelijke studies en andere rapporten over maatschappelijk en financieel effect en arbeidsmarkteffect. 
• Impuls-scenario: Structurele verschuiving, op voorstel van de VNG van 2% van zorgbudgetten naar sociaal werk en het brede sociale domein. 

Inzet sociaal werkers leidt tot kleiner tekort aan zorgmedewerkers

Het onderzoek naar de drie scenario’s laat zien dat inzet van sociaal werkers ertoe leidt dat er minder zorgmedewerkers nodig zijn. Want sociaal werkers bereiken veel meer inwoners dan zorgmedewerkers die individueel werken. Door de inzet van sociaal werk: 

• wordt het netwerk van inwoners en cliënten versterkt, wat eenzaamheid voorkomt 
• dat leidt tot minder ziekten, depressie, verslaving, slaapproblemen, hoge bloeddruk en beroerten
• worden vrijwilligers gemobiliseerd, groepsactiviteiten georganiseerd en wijkgericht gewerkt

Uit het expertscenario blijkt dat met de extra inzet van 5.400 sociaal werkers er 37.000 zorgmedewerkers minder nodig zijn in 2033. Dit is een voorzichtige berekening. Het verschil kan oplopen tot zelfs 55.000 minder zorgmedewerkers bij de inzet van 6.400 sociaal werkers. De onderzoekers van ABF merken op dat dit inclusief het effect is het zogenaamde WOZO-beleid. Dit beleid is gericht op wonen, ondersteuning en zorg voor ouderen. Om de resultaten van de twee nieuwe scenario’s goed te laten zien hebben we ABF gevraagd om het expertscenario te vergelijken met het beleidsscenario.

Sterke positie voor sociaal werk

De twee nieuwe scenario’s laten samen zien dat inzet van sociaal werk een grote daling van het personeelstekort in 2033 betekent. Dit onderzoek biedt een sterke onderbouwing voor echte investeringen in de branche. Preventieve maatregelen door sociaal werk zorgen voor minder ziekteverzuim, betere kwaliteit van leven en lagere maatschappelijke kosten. Dit versterkt de positie van sociaal werkorganisaties bij beleidsdiscussies in hun gemeente en maakt zo ook een case voor een structurele verschuiving in financiering.

Sociaal werk maakt verschil. Het is noodzakelijk voor het versterken van de sociale basis en een cruciale pijler in het oplossen van de arbeidsmarktkrapte. Werk én impact om als sociaal werker en als sociaalwerkorganisatie met recht trots op te zijn.