‘Sociaal werk heeft alles met comedy te maken’
Thjum Arts, cabaretier, 28 jaar, opgegroeid in Hoevelaken. Zijn moeder doceert presentatieleer, zijn vader is Hoofd Digitale Stad. Op 26 november won hij de jury- en publieksprijs van het Cameretten Festival 2021. ‘Het gaat allemaal om contact,’ vertelt hij. ‘Alleen bij cabaret begin ik bij mezelf en maak dan verbinding. Bij sociaal werk is het vaak omgekeerd.’ Thjum heeft gewerkt als sociaal werker en verheugt zich erop om een rol te spelen bij de bekendmaking van de Sociaal Werker van het Jaar 2022.
Wist je toen je klein was al dat je cabaretier zou worden?
‘Nee, maar met terugwerkende kracht kun je het al wel zien. Op de basisschool was ik al heel actief met toneel. En op de middelbare school kon je je inschrijven voor drama vanaf de vierde klas, toen begon het steeds meer te lopen. Daarna heb ik audities gedaan voor de toneelschool en bleek ik iedereen aan het lachen te maken. Aangenomen werd ik niet.’
Hoe is jouw loopbaan tot nu toe verlopen?
‘Ik koos voor de studie politicologie. Maar dat bleek vooral dingen lezen en opschrijven tijdens je tentamen en ik leerde er verder eigenlijk niks van. Mijn vader kwam met het idee om de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming te doen. Dat paste perfect bij mij. Je legt verbinding in de samenleving via cultuur, sport en spel. Ik ging aan de slag bij Stichting Buurtspeelcoach, maar comedy was ondertussen ook al in mijn leven. Ik speelde twee, drie keer per week. Op open podia, in kroegjes, overal. In 2018 won ik de jury- en publieksprijs van het Amsterdams Studenten Cabaret Festival. En toen besloot ik het te gaan proberen.’
Waar haal je je verhalen als cabaretier vandaan?
‘Ik haal veel uit mijn leven. Ik ben niet zo makkelijk met nieuwe dingen en ik ben vrij introvert. Maar dan probeer ik iets nieuws en dan komt er soms iets wonderbaarlijks uit. Zo heb ik een nieuw vak 'Creatief netwerken' bedacht voor het middelbaar onderwijs, het aan scholen aangeboden en het vervolgens ook zelf gegeven. Je gaat daarbij een verbinding aan met anderen en neemt ook het risico dat het niet lukt. Bij cabaret ga je ook een risico aan, een sociaal risico. Het heeft wel wat van sociaal werk.’
Welke overeenkomsten zie je tussen comedy en sociaal werk?
‘Het gaat allebei over verbinding maken. Bij sociaal werk begin je meestal bij de ander en als cabaretier bij jezelf. En vervolgens leg je contact. Contact maken met het publiek is het moeilijkste om te leren. Als beginner heb je soms succes, maar dan lukt het nog niet altijd. Het is de kunst om daar constant in te worden.’
Of je nu cabaretier, leraar, sociaal werker of gewoon mens bent: verbinding aangaan met de ander brengt altijd het risico met zich mee dat je geraakt wordt.
Hoe was de avond dat je de Cameretten won?
‘Een festival is zwaar. Ik had me mentaal voorbereid, zoals topsporters ook voor een belangrijke prestatie doen. Je bijvoorbeeld focussen op de handeling en niet op het resultaat. Ik zat drie dagen lang vol met adrenaline en door corona was er veel onzekerheid. De finale werd zelfs een dag vervroegd door een dreigende lockdown. Tijdens de halve finale voelde ik het stromen, de finale was keihard werken. De andere deelnemers zaten er ook doorheen. Het was een gevecht met mezelf, ik was kapot aan het einde.’
Denk je dat dit ook zo werkt voor de nieuwe Sociaal Werker van het Jaar?
‘Als je ambassadeur bent, dan vertel je ook een verhaal. Sociaal werkers hebben veel te vertellen, ze hebben echte voorbeelden uit de dagelijkse praktijk en niets werkt beter dan dat. Het sociaal werk zelf is natuurlijk wel een beetje anders dan het naar buiten treden erover. Dat moet je wel in je hebben. Belangrijk is om oprecht te vertellen, zonder een bepaalde reactie te willen. Het draait niet om jou, maar om je verhaal. Zo kom je iets geven en niet iets halen!’
Waarom wil je een bijdrage leveren aan deze verkiezing?
‘Sociaal werk heeft mij veel gebracht. En ik haal veel inspiratie uit het vak. Ik vind het ook leuk om de skills die ik heb, toe te passen op iets wat ik belangrijk vind. De verbinding aangaan met elkaar, elkaar verhalen vertellen, het is zo belangrijk. Dat zit in cabaret én in sociaal werk. Het is een element van ons menszijn.’
Wat zou je de sociaal werkers in Nederland willen meegeven?
‘Menszijn is geen methodiek. Menselijk contact is altijd belangrijker dan het hele systeem eromheen. Als je dat altijd bij je kunt houden, dan is het geweldig werk voor jezelf en voor de ander die je helpt.’