Eerst connectie, dan correctie: de aanpak van gezinscoach Lucho Huisman
Lucho Huisman is gezinscoach bij rondomJou in Den Haag, waar hij nauw samenwerkt met de sociaal werkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Elke dag staat hij klaar voor gezinnen die tijdelijk uit balans zijn. Met oprechte aandacht, creativiteit en vertrouwen helpt hij jongeren en ouders weer grip krijgen op hun situatie. Niet als iemand die alle antwoorden heeft, maar als iemand die naast je staat. "Net als ieder ander ben ik ook maar gewoon een mens", benadrukt hij. "En juist daardoor ontstaat er echt contact."
Voordat Lucho in sociaal werk terechtkwam, werkte hij als taxichauffeur en verzorgde hij af en toe schoolvervoer. Toen hij begon aan de studie pedagogiek, ontdekte hij waar zijn hart lag. Zo liep hij onder meer stage in kinderopvang, het speciaal basisonderwijs en in een logeerhuis voor jongeren die tijdelijk niet thuis kunnen wonen. "In het onderwijs had ik al snel een klik met kinderen die wat meer opvielen, bijvoorbeeld doordat ze zich tegendraads gedroegen. Maar pas in het logeerhuis voelde ik: dit is het voor mij." Lucho merkte ook dat jongeren met opvoedproblemen vaak onterecht met stigma’s te maken krijgen. "Ze zijn net als iedereen, alleen is hun situatie ingewikkelder. Daar verzetten ze zich tegen, al doen ze dat niet altijd op een handige of passende manier. Ik vind het mooi om hen daarin te begeleiden, zodat ze hun kracht op een positieve en helpende manier kunnen inzetten."
Samen kijken naar wat er nodig is
Als gezinscoach helpt Lucho gezinnen die uiteenlopende problemen ervaren in de opvoeding. Dit kan gaan om een kind dat druk gedrag vertoont tot meer complexe situaties. "Mijn taak is om samen met ouders en kinderen te kijken wat er aan de hand kan zijn en wat er nodig is." Hij spreekt dan ook liever van ondersteunen dan helpen. "Ik geef advies en bied steun, maar het gezin blijft zelf verantwoordelijk." Vaak merkt Lucho dat ouders bijvoorbeeld snel een diagnose willen. Maar druk gedrag hoeft niet te altijd te wijzen op ADHD. "Het kan ook gewoon gedrag zijn dat past bij de leeftijd of situatie. Een kind dat ‘druk’ is, zit misschien zes uur per dag achter een tablet. Dan ga ik het gesprek aan: wat doet dat met de energie, het slaapritme? En soms zit er een dieperliggende oorzaak achter het gedrag. Ik probeer dan te achterhalen wat er echt speelt."
In een wereld die steeds individualistischer wordt, is het belangrijk dat er plekken zijn waar je wordt gezien en gehoord. Waar je hulp kunt vragen zonder schaamte. Waar we het samen doen."
Vertrouwen als basis voor verandering
De basis van Lucho's aanpak is vertrouwen. Hij begint altijd met een kennismaking met het hele gezin. “Vooral bij jongeren is dat belangrijk. Zij moeten je eerst beter leren kennen. Als ze het gevoel hebben dat jij echt luistert, komt er ruimte voor verandering." Dat kennismaken gebeurt tijdens een activiteit, zoals een potje voetbal, gamen of een bordspel. “Ik sluit aan bij hun wereld en wil oprecht weten wie ze zijn. Pas als je die band hebt, kun je samen stappen zetten. Mijn motto luidt niet voor niets: eerst connectie, dan correctie."
Na de kennismakingsgesprekken volgt een gezinsplan. Daarin staan doelen die door ouders én jongeren zelf worden geformuleerd. "Ik laat ze nadenken over wat zij zelf willen veranderen. Wanneer de wens uit henzelf komt, is de kans op motivatie en verandering groter." Vervolgens stemt Lucho met het gezin af welk doel ze als eerste samen aanpakken. En bepaalt hij in overleg met hen welke ondersteuning het best passend is. "Dat kan voorlichting en begeleiding door mij zijn, maar ook een groepstraining. Bijvoorbeeld een training waarin het kind in een groep leert beter met anderen om te gaan en sociale vaardigheden oefent. Ook voor ouders kan een groepsactiviteit zinvol zijn. Ze vinden op die manier steun en herkenning bij elkaar."
Impact zit soms in kleine dingen
Wanneer maakte Lucho echt het verschil? De gezinscoach noemt noemt niet één groot succes, maar juist de kleine momenten. “Een jongen ontvangen met taart na de vakantie. Samen sollicitatiebrieven rondbrengen. Of gewoon een spelletje spelen. Het gaat om oprechte aandacht.” Jongeren voelen zich vaak miskend, merkt hij. “Ze denken dat ze toch niet serieus worden genomen. Dan is mijn kracht dat ik echt luister. En dat ik laat zien: ik ben ook maar gewoon een mens. Niet iemand die alles weet, maar iemand die met je meedenkt.”
Niet elk traject eindigt succesvol, of het gaat met vallen en opstaan. “Soms doet een jongere niets met wat je aanbiedt. Dat is frustrerend, maar ook leerzaam. Dan laat ik het bij de jongere zelf en geef ik ruimte om later alsnog contact te zoeken." Lucho geeft aan dat het ook goed kan zijn als jongeren eerst last gaan ervaren in hun traject. “Soms moet iemand eerst het verlies voelen om tot inzicht te komen en gemotiveerd te raken. Mijn deur staat altijd open. Als iemand mij weer weet te vinden, dan bouwen we opnieuw samen verder.”
"Onlangs gaf ik op een hogeschool een gastles om te laten zien hoe praktisch en betekenisvol sociaal werk is. Ik wil studenten inspireren om dit werk te gaan doen. Zeker mannen, die minder vaak kiezen voor het vak."
Meer mannen in sociaal werk
Als het aan Lucho ligt, kiezen meer mannen voor een baan in sociaal werk. Bij zijn organisatie is hij één van de twee mannen in een team van 44 medewerkers, en de enige mannelijke gezinscoach. “Er is echt behoefte aan mannelijke hulpverleners", zegt hij. “Sommige gezinnen en jongeren reageren nu eenmaal anders op een man. En in teams zorgt de afwisseling voor balans.” Waarom mannen minder vaak voor het vak kiezen? Lucho denkt dat sociaal werk nog vaak wordt gekoppeld aan 'zachte' vaardigheden die vaak als vrouwelijk worden gezien. “Terwijl het juist ook veel ruimte biedt voor praktisch handelen en eigen invulling", benadrukt hij. "Je bent in de wijk, werkt met gezinnen, maakt echt impact." Om dat beter zichtbaar te maken, geeft hij gastlessen op een hogeschool. “Ik wil jongeren inspireren om dit werk te gaan doen - zeker mannen.”
Hulp vragen zonder schaamte
Lucho pleit niet alleen voor meer mannen, maar ook voor meer samenwerking en minder versnippering in sociaal werk. “Ik zie dat veel organisaties steeds zelf het wiel willen uitvinden, terwijl we ook zoveel kunnen leren van elkaar." Tegelijkertijd is hij blij dat buurtteams veel toegankelijker en zichtbaarder zijn in de wijk. Zelf is hij één keer per maand aanwezig in een wijkcentrum waar jongeren welkom zijn om te chillen, gamen, of gewoon te praten. “Het begon klein, maar nu komen jongeren uit de hele omgeving. Dat is verbinding. En daar begint het.”
Voor Lucho is het simpel: sociaal werk gaat over verbinding. “In een wereld die steeds individualistischer wordt, is het belangrijk dat er plekken zijn waar je wordt gezien en gehoord. Waar je hulp kunt vragen zonder schaamte. Waar we het samen doen.” En dat ‘samen’ zit diep in zijn DNA. “Ik wil jongeren tools geven om hun eigen pad te bewandelen. Soms hebben ze even iemand nodig die met ze meeloopt. En als het dan lukt – als ze weer op weg zijn – dan weet ik: daar doe ik het voor.”
Achterop bij Lucho: een dag als gezinscoach
We staan achter sociaal werkers en laten graag zien welke impact ze maken. Daarom sprongen we bij Lucho achterop de fiets om een indruk te krijgen van zijn dag. In onderstaande video zie je Lucho in actie. Hij vertelt wat hij als gezinscoach doet en waarom het dankbaar werk is.