"Innovatie in wijk en stad zit in inwoners zelf"
"We hebben als innovatieteam wel een visie, maar we bepalen niet voor de inwoners welke oplossingen goed voor hen zijn." LEVNetwerker M’hamed Yahia maakt deel uit van het innovatieteam van de LEVgroep Helmond. Hij werd genomineerd voor de Verkiezing Sociaal Werker 2023. Wat valt er te innoveren en waar zet hij zich voor in als ambassadeur van sociaal werk?
Welke urgente sociale thema’s spelen in Helmond?
"Wat mij betreft is het hoofdthema de maatschappelijke tweedeling door onder meer kansenongelijkheid. Maar hierin is Helmond niet uniek, dit is een groot vraagstuk voor sociaal werk in het hele land. De tweedeling wordt gekenmerkt door een kleine dominante groep die flink van zich laat horen, terwijl de grootste groep mensen zwijgt. Dit laatste zie je met name in wijken waar mensen minder kansen hebben. Hoe zorgen we ervoor dat zij een stem krijgen én gehoord worden? De uitdaging is hen te betrekken bij hun leefomgeving en ze met elkaar te verbinden. Ons vertrekpunt is dus participatie."
Participatie is een soort politiek toverwoord. Hoe geef je er als sociaal werker zo vorm aan dat mensen ook echt gaan meedoen?
"Allereerst wat we vooral niet moeten doen: direct met regels en procedures komen als inwoners een plan hebben voor hun buurt of wijk. En ook geen problemen oplossen met een eenzijdige focus op handhaven. Participatie is keileuk als je het samen met de mensen doet. Geen brandjes blussen maar kijken naar de lange termijn. De zwijgende meerderheid is geen homogene groep, dat zijn ook mensen die zich in willen zetten voor hun buurt of wijk. Als je mensen kunt laten samenwerken aan een doel waar ze achter staan dan is er meer chemie om elkaar vast te houden. In Helmond zien we daarin wel een beweging."
Hoe zorgen we ervoor dat de zwijgende meerderheid een stem krijgt én gehoord wordt?
Hoe komt die beweging tot stand?
"Op meerdere manieren. Bij de inwoners willen we betrokkenheid en binding realiseren met het op gang brengen van een vorm van lobby. We willen mensen met een zekere positie in Helmond betrekken en verbinden met inwoners die het vertrouwen kwijt zijn. Het gaat hierbij om mensen die weten hoe belangrijk het is dat iedereen een stem heeft en dat die gehoord wordt. Dus vooral het luisteren naar de zorgen, wensen en ideeën van mensen, zodat je ‘van onderop’ dingen kunt veranderen. Met het jongereninitiatief We Care Helmond hebben we laten zien dat het kan. We organiseren draagkracht bij de jongeren; ze ontdekken hun talenten, ontwikkelen zich, leren samenwerken en vergroten hun netwerk. Zij zijn aan zet en wij ondersteunen ze waar nodig."
Dat luisteren klinkt eenvoudig, maar het richt zich juist op een groep die zich niet uitspreekt. Is dat niet paradoxaal?
"Dat denk ik niet. Mensen die zwijgen kunnen ook gaan spreken als ze daarvoor ruimte ervaren. Daarom gaan we huis aan huis in gesprek. We organiseerden bijvoorbeeld laagdrempelige buurtbijeenkomsten in een buurt waar veel afval gedumpt wordt. De inwoners kwamen er zelf met een aantal voorstellen tot verbetering. Die hebben we ‘SMART’ gemaakt en voorgelegd aan de gemeente. Er zijn dan geen grote onderzoeken nodig naar het probleem en de mogelijke oplossingen. De innovatie zit in de inwoners zelf; wij faciliteren en zorgen voor voorzieningen. De inwoners voelen zich gehoord en leren dat ook zij een stem hebben. In deze buurt ontstond ook nog het idee om van een kaal pleintje weer een speelplek voor kinderen te maken. Dat pakten ze met elkaar op en als je zoiets samen bereikt, ga je ook meer omzien naar elkaar."
Sociale innovatie gaat gepaard met een proces van vallen en opstaan, samen op weg naar die stip op de horizon.
Wat is de crux van sociale innovatie volgens jou?
"Geen ingewikkelde plannen met doelen en resultaten maken, maar met inwoners kijken wat hun problemen zijn en welke oplossingen zij zien. Dus geen gestroomlijnd project op papier maar een proces van vallen en opstaan, samen op weg naar die stip op de horizon. We hebben als innovatieteam wel een visie, maar we bepalen niet voor de inwoners wat er gedaan moet worden en hoe dat dan moet."
Als genomineerde van de Verkiezing Sociaal Werker 2023 ben je ambassadeur van sociaal werk. Waar zet je je voor in?
"Waardering krijgen voor ons werk en erkenning voor de inzet van sociaal werkers voor preventie. Investeren in de sociale basis moet de insteek zijn om aan de voorkant problemen te voorkomen. Bijvoorbeeld door jongeren perspectief te bieden bij schooluitval, in plaats van te wachten tot je ze van de drugs af moet krijgen of uit het criminele circuit moet halen."
Over Sociaal Werk werkt!
Sociaal Werk werkt! organiseert de jaarlijkse verkiezing Sociaal Werker van het Jaar om sociaal werk als cruciaal beroep meer bekendheid te geven. Via Sociaal Werk werkt! zetten werkgeversorganisatie Sociaal Werk Nederland en werknemersorganisaties FNV Zorg & Welzijn en CNV Zorg & Welzijn zich samen in voor een aantrekkelijke sector, een gezonde arbeidsmarkt en goede arbeidsvoorwaarden.
Zie ook:
Suzanne Wartenbergh
Branchespecialist sociaal werk
Meer weten? Neem contact op!
Meer weten? Neem contact op!