"Sociaal werk loont ook financieel voor de samenleving"
"We moeten zorgen dat de specifieke toegevoegde waarde van het sociaal werk zichtbaar is en blijft." Jorrit Berenschot is senior jurist bij Sociaal Werk Nederland en lid van het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk (Sociaal Werk werkt!). Waarom is die focus op zichtbaarheid van de sector belangrijk? En hoe geeft het platform daar vorm aan?
Noot van de redactie: Dit interview vond plaats in juni 2020, toen corona een actueel thema was.
Eerst even naar de actualiteit: Corona heeft invloed op veel levens, sociaal werkers merken dit dagelijks bij de uitvoering van hun werk.
Hoe kijk jij ertegenaan: uitdaging met kansen voor sociaal werk of bedreiging?
"Ik zie kansen in het feit dat een aantal thema’s nu zichtbaarder wordt. Sociaal werkers hebben in hun werk dagelijks te maken met zaken als armoede en eenzaamheid, door corona is daar nu breed aandacht voor. De afgelopen maanden was het werk voor veel sociaal werkers lastiger. Zeker daar waar ze groepswerk, ontmoeting en dagbesteding organiseren, achter de voordeur komen of werken met kinderen en jongeren op sportveldjes of andere plekken in de wijk. Toch zag je dat er creatieve oplossingen gevonden werden en er nieuwe werkwijzen en verbindingen ontstonden. Er zal wel een inhaalslag nodig zijn doordat mensen met problemen uit beeld geraakt zijn, en nieuw ontstane problemen pas nu zichtbaar worden."
Het platform deed onderzoek naar de gevolgen van corona voor de arbeidsmarkt. Wat zijn de belangrijkste bevindingen?
"Naast de onzekerheid over financiering van sociaal werk, is dat de stijging van de werkdruk en de toename van verzuim. Het verzuim was ten opzichte van het landelijk gemiddelde al hoog, en het gat is in de afgelopen maanden groter geworden. 70 procent van de kosten van sociaalwerkorganisaties bestaat uit personeelskosten. De kans is dus groot dat na bezuinigingen het werk gedaan moet worden met minder personeel. We moeten ons realiseren dat er dan werk zal blijven liggen en dat dit consequenties heeft voor de samenleving."
Wat kan het platform hierin betekenen?
"In een cao kun je niet alles oplossen. De zaken waarbij dat lastiger is, zoals verzuim, signaleren en bespreken we. Daarnaast kijken we hoe we als werknemers en werkgevers bij kunnen dragen aan structurele oplossingen. Dat doen we voor verzuim, maar ook voor gerelateerde vraagstukken waar veel sociaal werkers mee te maken krijgen, zoals veiligheid en agressie. Bijvoorbeeld in azc’s, in de crisisopvang, maar ook bij overlast in de buurt of bij huisbezoeken."
En als het gaat om die financiële onzekerheid voor sociaalwerkorganisaties?
"Als platform willen we laten zien dat sociaal werk onomstreden is. Het draagt breed bij aan positieve gezondheid van veel burgers en aan een veerkrachtiger samenleving. Juist het preventieve karakter ervan zorgt voor minder kosten in de (jeugd)zorg. Er zijn businesscases met maatschappelijke kosten-batenanalyses waarin heel concreet wordt dat sociaal werk voor zowel de maatschappij alsook financieel loont. Punt blijft dat gemeenten hun investering vaak niet terugzien. De besparing komt dan ten goede aan derden, bijvoorbeeld zorgverzekeraars."
Jullie bereiden momenteel een campagne voor om te laten zien wat een cruciaal vak sociaal werk is. Wat beogen jullie daarmee?
"Het is een brede campagne die meerdere thema’s betreft. We willen onder meer de toegevoegde waarde van sociaal werk ermee over het voetlicht brengen. In het platform trekken we daar als werkgevers en werknemers samen in op. Zo versterken we elkaar en daarmee de sector als geheel."
Sociaal Werk werkt!
Sociaal Werk werkt! is de naam van de samenwerking van werkgeversorganisatie Sociaal Werk Nederland en werknemersorganisaties FNV Zorg & Welzijn en CNV Zorg & Welzijn. In het platform en de cao-tafel zetten zij zich in voor een aantrekkelijke sector en een gezonde arbeidsmarkt met goede arbeidsvoorwaarden.