"Een simpel advies maakt soms een wereld van verschil"
Voor de argeloze toerist is het vooral een schilderachtig vissersdorp, maar anno 2023 scoort Katwijk aan Zee ook hoog op indicatoren voor laaggeletterdheid, armoede en obesitas. "Het is een kleine gemeente met de problemen van een grote stad." De sociaal werkers van Welzijnskwartier hebben dus genoeg te doen. Directeur-bestuurder Gwen Spies en jongerenwerker Nadine de Koning leggen uit waarom ze daarin zo succesvol zijn én wat Nadines nominatie voor Sociaal Werker van het Jaar 2022 daaraan bijdroeg.
Wie kwam op het idee iemand voor te dragen voor de verkiezing?
Gwen: "Vier jaar geleden begonnen we aan een rigoureuze verandering. Net als veel andere welzijnsorganisaties waren we nog een 'geitenwollensokkenclub' en daar wilden we vanaf. Daarom gingen we ons op alle niveaus professionaliseren. Met als rode draad: hoe krijgen we sociaal werk duidelijker op de kaart? De toekomst zit immers in preventie en sociaal werk heeft daarin een sleutelrol. Maar ook sociaal werkers zélf mogen wel wat trotser zijn op het werk dat ze doen. De verkiezing leek ons een uitgelezen kans om die trots uit te stralen, extern en intern. En dat klopte. Het gaf ons op beide fronten een enorme boost."
En waarom Nadine?
Gwen: "We wilden sowieso ons jongerenwerk etaleren. We vinden dat we daar echt goed in zijn. Daarnaast leveren we aantoonbaar een preventieve bijdrage aan het oplossen van de huidige problemen binnen jeugdzorg, zoals de wachtlijsten. Nadine was daarvoor de aangewezen persoon: ze is altijd te porren voor nieuwe wegen. Ze heeft bijvoorbeeld 'Shitzooi' mede ontwikkeld, een lesprogramma voor middelbare scholieren over problemen als sexting, snel geld en mentale gezondheid." Nadine: "Ik houd inderdaad van zulke uitdagingen. M'n collega’s waren ook meteen enthousiast en stelden zelfs een campagneteam samen om zoveel mogelijk mensen aan te sporen op mij te stemmen. Ook veel van onze jongeren én hun ouders."
De nominatie heeft ons een enorme boost gegeven. We zijn trots op wat we doen en stralen dat door de verkiezing nog meer uit."
Wat bracht de verkiezing jullie?
Nadine: "Enorm veel! Al in de aanloop, toen wij als drie genomineerden een training in 'pitchen' kregen. Als sociaal werkers hebben we altijd veel woorden nodig om te vertellen wat we doen. Het was dus heel nuttig om te leren hoe je dat kernachtig kunt formuleren. Dat blijkt ook effectief in gesprekken met bijvoorbeeld gemeenten. Als je de meerwaarde van een nieuw project kort en krachtig kunt uitleggen, is een wethouder sneller geneigd om er geld voor uit te trekken."
Gwen: "We zijn allang niet meer alleen een activiteitenmachine. We spelen een verbindende rol bij alle maatschappelijke problemen die zich aandienen rond wonen, zorg en welzijn. Van ongeletterdheid en energiearmoede tot eenzaamheid en verloedering van de buurt. Wíj spreken de taal van bewoners, óns durven ze in vertrouwen te nemen. Wij kunnen ze aansporen uit hun schulp te kruipen en weer deel te nemen aan de samenleving. Daar kan ik op beleidsniveau best een verhaal over vertellen, maar als Nadine vervolgens laat zien hoe jongerenwerkers beginnende problemen van jongeren al vroeg oplossen dankzij een paar gesprekken op straat, op het schoolplein of in een jeugdcentrum, dan opent dat wel de ogen."
Dus liever storytelling dan kpi’s?
Gwen: "Beide! Kijk, mijn personeel is mijn goud. Ik ga ze niet vragen om iedere maand tig dashboards in te vullen, daar wordt niemand hier gelukkig van. Maar in ons overleg met gemeenten spreken we af wat voor ons werk wél relevante prestatie-indicatoren (kpi’s) zijn. Want door aan te tonen dat wij met ons werk duizenden euro’s besparen op dure individuele zorg, maak je de meerwaarde ervan zichtbaar."
Nadine: "Wat ook bijdraagt is dat we sinds kort met sociale professionals van andere organisaties lunchbijeenkomsten organiseren, zodat we elkaar beter weten te vinden. Daardoor kan ik nu veel meer 'afschalingen' bewerkstelligen. Vroeger waren dat er maar een of twee per jaar, in 2022 waren het er dertig! En je kunt ook elkaars perceptie aanvullen van wat er speelt. Een voorbeeld? Het gedoe met messen. De politie zei: “dat zien we hier nauwelijks”. Maar als ik aan een groepje jongeren vraag te laten zien wat ze bij zich hebben, komt er heel wat tevoorschijn. En dat zijn geen botermesjes."
Kort en krachtig de meerwaarde van een project kunnen uitleggen, blijkt effectief in gesprekken met gemeenten."
Lukt het beter de buitenwacht van jullie meerwaarde te overtuigen?
Nadine: "Absoluut! Sinds anderhalf jaar zijn we bijvoorbeeld structureel actief op scholen. Daar spreken we een veel breder scala aan jongeren die je even een schouderklopje of een duwtje in de rug kunt geven. Vaak met simpele adviezen, die voor hen toch een wereld van verschil maken. Over geld, liefdesverdriet, ruzie thuis, een vervolgstudie, die ene vervelende leraar, noem maar op." Gwen: "Daarbij helpt het trouwens om soms in kpi’s te denken. Want ik vroeg Nadine eens op te schrijven hoe vaak ze iemand zo'n adviesje geeft. Als team jongerenwerk hebben we dat een half jaar gedaan. En wat bleek? Het waren er duizenden…"
Nadine: "Kennelijk missen veel van hen in hun eigen kring toch iemand bij wie ze met zulke kwesties terechtkunnen. Daarom zijn docenten en zorgcoördinatoren ook zo blij met ons. Doordat wij in de pauzes tussen jongeren zitten, pikken wij signalen op die docenten vaak niet bereiken. Omdat we ons gelijkwaardig opstellen, vertrouwen jongeren ons."
Nadine, klopt het dat je zelf ook docent bent geworden?
Nadine: "Sinds september geef ik inderdaad parttime les op mboRijnland. De combinatie van werken in het onderwijs en in de praktijk vind ik ideaal. Ik wil studenten die in het sociaal domein willen werken graag laten zien hoe mooi ons vak is. Vaak weten ze nauwelijks wat sociaal werkers doen en kiezen ze massaal voor de zorg of de gedwongen hulpverlening. Dat moet echt anders, daarover zijn we gelukkig ook in gesprek met de staf van de school." Gwen: "Daardoor hebben we nu iemand die ons aan stagiairs helpt en die het sociaal werk beter in het curriculum van de opleiding kan verankeren. Al ben ik wel blij dat Nadine parttime docent kan zijn, anders waren we haar misschien helemaal kwijt geweest…"