Besparingspotentieel
Het rapport van SiRM brengt het besparingspotentieel van substitutie van zorg in beeld. Dat potentieel betreft ongeveer 15% voor substitutie van huisartsenzorg en intramurale zorg naar andere sectoren en voor ongeveer de helft naar digitale zorg. Het jaarlijkse netto effect, rekening houdend met de uitgaven aan de gesubstitueerde zorg, schat SiRM daarmee op ongeveer €2,7 miljard. In het ideale scenario kan deze besparing gerealiseerd worden binnen een periode van tien jaar. Hiervoor moeten alle randvoorwaarden om dit te realiseren gecreëerd worden. ‘Zeer belangrijk is dat er voldoende transitiemiddelen, capaciteit en organisatiekracht zijn, zowel aan de ontvangende als de substituerende kant’, aldus het rapport.
Substitutie naar sociaal domein
Het SiRM schat in dat wat betreft budgettaire impact voor de komende vier jaar (de begrotingssystematiek) circa €360 miljoen kan worden gesubstitueerd naar het sociaal domein. Daarvan wordt dan €230 miljoen overgeheveld naar het sociaal domein en dat leidt daarmee tot een besparing van € 130 miljoen. De potentie voor substitutie is ongeveer evenredig verdeeld over ggz, langdurig-pg, huisartsenzorg en ziekenhuiszorg. Het betreft zeer ruwe schattingen waarbij de kostenfactor niet altijd even duidelijk is. Maar ook bij een relatief hoge kostenfactor kan substitutie naar het sociaal domein nog steeds gewenst zijn vanwege de arbeidstekorten in de zorg. Een belangrijke voorwaarde om de substitutie daadwerkelijk te realiseren, is dat gemeenten voldoende financiële middelen moeten ontvangen voor het sociaal domein.
SEOR-onderzoek
De substitutie naar het sociaal domein volgt uit onderzoeken vanuit het perspectief van langdurige-pg zorg, onderzoeken vanuit perspectief van de ggz en een meta-analyse van business cases voor sociaal werk door het SEOR, uitgevoerd voor Sociaal Werk werkt. SEOR onderzocht 51 recente businesscases, met daarin tenminste één sociaalwerkorganisatie én beschikbare informatie over uitkomsten van de business case op het vlak van welzijn, gezondheid, financiën en/of arbeidsmarkt. De MKBA’s van veertien cases waarvoor een baten kosten verhouding is berekend in financiële termen, komen gemiddeld genomen op 1,6 hogere baten dan lasten. In alle MKBA’s vormen de besparingen op zorgkosten een hele belangrijke component van de baten. Sociaal werk heeft daarmee potentie als substituut voor zorg op korte en lange termijn. Het SEOR-rapport laat zien dat nog meer vormen van rendement belangrijk zijn.
Ook SiRM benadrukt het belang: ‘Aangezien nog lang niet alle best practices zijn ingevoerd, is er waarschijnlijk met extra inzet nog extra substitutie te behalen’. SiRM gaat er daarnaast van uit dat de uitgaven aan welzijn nog met een kwart kunnen groeien. Door specifiek in te zetten op vermijden van zorggebruik, kan dan de ratio van baten ter hoogte van 2,0 maal de kosten gehaald worden, luidt hun conclusie. Bekijk hieronder het SiRM-rapport en de bijbehorende kamerbrief.
Sociaal Werk werkt! gaat door met het onderzoek naar business cases en met de analyse van rendement en arbeidsmarkteffect. Heeft jouw organisatie belangstelling om mee te doen, laat dat weten via sociaalwerkwerkt@fcb.nl.
