Peiling sociaal werk: minder middelen, meer complexe vraagstukken verwacht

Sterke positie: waardering en flexibiliteit

Op basis van de beschikbare mensen en middelen beoordeelt de helft van de sociaalwerkorganisaties haar huidige positie als (zeer) sterk. Ze hebben korte lijnen en een goede samenwerking met hun financiers (gemeenten), en ervaren veel waardering voor hun werk. Medewerkers zijn flexibel, gemotiveerd en voelen zich sterk verbonden met de organisatie. 

Een derde van de organisaties beschouwt haar positie als neutraal. Deze organisaties ervaren vaak (financiële) onzekerheid en onrust. Hierdoor nemen ze weinig ruimte voor ontwikkeling of vernieuwing. 

Een klein deel van de organisaties beoordeelt haar positie als (zeer) zwak. Door bezuinigingen moeten zij lastige keuzes maken. Het is dan ook een uitdaging om personeel te behouden of nieuwe medewerkers aan te trekken.

Minder middelen, maar complexere vraagstukken

Het aandeel organisaties dat een afname van hun financiële middelen verwacht, steeg van ruim een derde in 2024 naar de helft in 2025. Van de organisaties die hun huidige positie nu al als (zeer) zwak beoordelen, verwacht zelfs ruim driekwart een daling van financiële middelen. 

De meeste organisaties die een afname van de financiële middelen verwachten geven aan dat dit komt door een bezuinigingsmaatregel vanuit de gemeente, zoals het (deels) stopzetten van een subsidie. Andere oorzaken zijn gemeenten die werk gaan inbesteden en dus in eigen beheer gaan uitvoeren, of (een deel van) het werk helemaal niet meer uit gaan voeren. 

Ondanks deze ontwikkelingen verwacht twee derde van de organisaties een toename in de omvang, en drie kwart een toename in de complexiteit van sociale vraagstukken.

Samen werken aan maatschappelijke doelen

Bijna alle sociaalwerkorganisaties werken in opdracht van gemeenten. De meeste organisaties hebben een subsidierelatie, al nam dit aandeel ten opzichte van 2024 af. Momenteel werkt 50 procent als enige uitvoerder (was 64 procent in 2024) en 41 procent als deeluitvoerder (was 44 procent in 2024). Het aandeel organisaties dat (ook) via aanbesteding wordt gefinancierd ligt iets lager, maar bleef nagenoeg gelijk vergeleken met 2024. In 2025 treedt 36 procent op als hoofdaannemer (was 32 procent) en 19 procent als onderaannemer (was 16 procent). Een kleinere groep organisaties ontvangt (ook) financiering via projecten. Bij een zeer klein aandeel is sprake van quasi-inbesteding.    

Hoewel organisaties iets minder met subsidies werken dan voorheen, zijn hun ervaringen met deze financieringsvorm positiever dan met aanbestedingen. Zo beoordeelt 68 procent van de subsidiegroep de samenwerking met de gemeente als goed, tegenover 42 procent van de aanbestedingsgroep. Ook ervaren meer subsidieontvangers dat het maatschappelijk doel vooropstaat: 62 procent is het hier (helemaal) mee eens, vergeleken met 25 procent binnen de aanbestedingsgroep. Tegelijkertijd zijn beide groepen kritisch over bepaalde aspecten. Van de subsidieontvangers is 31 procent het minst tevreden over gelijke kansen tussen organisaties; bij aanbestedingen is dat 26 procent. Daarnaast vindt slechts een derde van beide groepen dat de financieringsvorm voldoende financiering oplevert. 

Naast de (financiële) samenwerking met gemeenten blijft ook de samenwerking met vrijwilligers belangrijk. Sociaal werkers werken bovendien samen met organisaties in zorg en welzijn én andere branches. In 2025 nam vooral de samenwerking met andere branches in omvang en belang toe, zoals met het onderwijs, woningbouw, sport en politie. 

Download de infographic als pdf

Ideaal voor financiering: continuïteit en afstemming

Voor de meeste organisaties (35 procent) is een mix van financiering ideaal, met overwegend een voorkeur voor subsidies in combinatie met andere vormen. Hoewel organisaties verschillende voorkeuren hebben voor de ‘ideale’ financieringsvorm, geven zij vergelijkbare argumenten. Meerjarige financiering is gewenst: dit biedt continuïteit en rust. Ook waarderen organisaties goede afstemming met de gemeente, wat zij koppelen aan meer zekerheid over voldoende middelen. Tot slot noemen zij het belang van een eerlijk speelveld, zodat organisaties gelijke kansen hebben op financiering. 

Structurele middelen voor meer welzijn

De gemeentelijke bezuinigingen als gevolg van het ‘ravijnjaar’ raken organisaties in sociaal werk op korte termijn, en naar verwachting nog sterker op de lange termijn. Veel organisaties voorzien dat ze met minder personeel moeten werken, wat de werkdruk vergroot. Bovendien verwachten organisaties weinig ruimte voor innovatie en ontwikkeling, terwijl het juist belangrijk is om andere samenwerkingen te verkennen.  

Veel organisaties in sociaal werk maken zich zorgen over hun financiële middelen. Tegelijkertijd heeft sociaal werk een belangrijke rol in de verschuiving 'van zorg naar welzijn'. Ook voor deze ontwikkeling zijn middelen nodig, onder andere voor personeel. Volgens organisaties moet sociaal werk als unieke partner in zorg en welzijn bovendien een sterker profiel en positie hebben.