Icon Arrow Icon Arrow back Icon Quote Icon Close Icon Enlarge Icon Calendar Icon Currency Icon Clock Icon Location Icon List Icon Shield Icon Chevron Icon Attachment Icon Download star icon-hat icon-tools

Businesscase met 300% rendement: sneeuwbaleffect voor Sociaal Makelen

De sociaal makelaars in Haarlemmermeer brengen jaarlijks honderden kwetsbare inwoners in contact met activiteiten in de wijk, maatjes, elkaar, buren, vrijwilligersorganisaties en andere hulpbronnen. Welzijnsorganisatie MeerWaarde, de initiatiefnemer van Sociaal Makelen, liet de kosten en opbrengsten van deze aanpak na een eerste pilot grondig doorrekenen. “Het effect is nog veel groter dan verwacht!”

Egwin Heins, MeerWaarde

Sociaal Makelen in Haarlemmermeer is onderdeel van de ingezette koers in de gemeente voor het sociaal domein. “We zagen dat er veel zware, dure zorg werd ingezet”, zegt Egwin Heins, adviseur beleid en innovatie. “Het idee van Sociaal Makelen was om een deel daarvan te verschuiven naar lichtere voorzieningen die inwoners misschien zelfs wel beter verder helpen. Door met inwoners het goede gesprek aan te gaan en per persoon te kijken: welke vraag ligt er nou echt? En welke hulpbronnen en mogelijkheden zijn er in de omgeving die daarbij aansluiten? Op basis daarvan brengen we vraag en aanbod bij elkaar, vanuit de behoefte van een bewoner.”

Nét dat duwtje en het mes snijdt aan alle kanten

Dat deze aanpak zware zorg kan voorkomen, illustreert Heins aan de hand van een mooi voorbeeld: “Een mevrouw die in een depressie zat, werd naar ons doorverwezen door haar longarts – ze rookte ook veel. In gesprekken met haar kwam naar voren dat ze graag met haar handen werkte; vroeger had ze altijd aan brommers gesleuteld. Dat bracht de sociaal makelaar op de gedachte om haar in contact te brengen met het Transportmuseum in Nieuw-Vennep, waar ze vervolgens hand-en-spandiensten kon gaan verrichten. Dat bleek nét dat duwtje dat ze nodig had. Ze deed wat ze leuk vond en leerde nieuwe mensen kennen waardoor ze lekkerder in haar vel kwam te zitten. Zo lukte het haar ook om minder te roken, wat weer leidde tot een lagere zorgconsumptie en minder medicatie. Het mes snijdt aan alle kanten.”

kassabon sociaal makelen sociaal werk rendeert
Beknopte case met kassabon 'Sociaal Makelen'

Effect vastgelegd via businesscase

De succesverhalen en het anekdotisch bewijs stapelden zich op. Toch koos MeerWaarde ervoor om met een extern bureau een businesscase op te stellen voor Sociaal Makelen. “We wilden het effect van het project beter en completer in beeld krijgen”, legt Heins uit. “Ook omdat sociaal makelaars voor ons een nieuwe functie waren, en we voor de keuze stonden: gaan we investeren in uitbreiding? Dat wilden we voor onszelf kunnen onderbouwen, maar ook voor de gemeente, die steeds meer stuurt op resultaat. Wat logisch is in deze tijd waarin maatschappelijke verantwoording verwacht wordt en allerlei voorzieningen door bezuinigingen onder druk staan. Het ging ons in de businesscase dan ook om meer dan het effect van sociaal werk zelf; we wilden ook inzicht in het maatschappelijk rendement.”

Elke euro drie keer terugverdiend

MeerWaarde ging voor de businesscase een intensief traject in, waarin huisartsen, wijkverpleegkundigen en andere zorgprofessionals hielpen de opbrengst van Sociaal Makelen in financiële termen uit te drukken. Denk daarbij aan vermeden kosten voor dure zorg zoals casemanagement, het GGZ-circuit en dagbesteding, maar bijvoorbeeld ook door valpreventie; mensen gaven aan dat ze zich door huisbezoeken bewuster waren van de risico’s van vallen. Of lagere uitkeringslasten doordat inwoners weer aan het werk gaan. Het onderzoek leverde een eindbalans op die fors positief uitsloeg: elke euro die in de pilot geïnvesteerd was, had drie euro opgeleverd. Heins: “Dat hadden we van tevoren nooit voor mogelijk gehouden, Sociaal Makelen had nog veel meer effect dan we hadden verwacht!”

Positieve invloed van de businesscase

De businesscase zelf leverde ook veel op. Zo kon MeerWaarde dankzij de doorrekening de gewenste uitbreiding van Sociaal Makelen overtuigend onderbouwen, voor zichzelf én de gemeente. In de afgelopen jaren hebben we de inzet stapsgewijs uitgebreid. Gestart met twee, inmiddels zijn er zeven sociaal makelaars actief in Haarlemmermeer, in elk wijkteam één. “Diverse lokale politieke partijen hebben Sociaal Makelen zelfs expliciet in hun verkiezingsprogramma opgenomen”, vertelt Heins. “Dat komt echt doordat we in kaart hebben gebracht wat het doet en wat het oplevert. Een ander effect is dat we veel media-aandacht hebben gekregen, ook omdat het opstellen van zo’n businesscase in onze sector nog niet gebruikelijk is. Die aandacht voor de functie en het werk dat we doen, heeft er weer toe geleid dat we bij wetenschappelijke studies betrokken zijn geraakt over het rendement van sociaal werk. Er is een soort sneeuwbaleffect ontstaan.”

Intern: trots en verdere professionalisering

Ook binnen de eigen organisatie heeft de businesscase MeerWaarde veel gebracht. “Allereerst een sterk gevoel van trots”, zegt Heins. “Dat we zwart op wit hebben wat ons werk bijdraagt aan de samenleving, heeft ons nog dichter bij elkaar gebracht. Na deze eerste businesscase zijn we ook andere onderdelen van onze dienstverlening gaan doorrekenen. We denken er in de hele organisatie nu meer over na: wat levert mijn werk op? Bij welke hulpvragen ben ik het meest effectief? We zien bijvoorbeeld dat mensen die al lang structureel eenzaam zijn, heel moeilijk weer verbonden raken. Hetzelfde geldt voor mensen met een psychische beperking die diep ingrijpt. Dat zijn inzichten waardoor we nu anders werken en in die gevallen onze andere zorgpartners erbij betrekken. De businesscase heeft in die zin ook bijgedragen aan een interne professionaliseringsslag. En wat heel gaaf is: omdat we zagen dat bij de jeugd vaak dezelfde soort hulpvragen waarvoor Sociaal Makelen goed werkt – zoals somberheid en een gebrek aan sociale contacten – hebben we sinds 2019 ook een sociaal makelaar Jeugd.”

Zichtbaar maken van Maatschappelijk Rendement

Onder de noemer Zichtbaar maken van maatschappelijk rendement biedt Sociaal Werk werkt! hulpmiddelen voor sociaalwerkorganisaties waarmee zij hun rendement kunnen laten zien en waarmee zij zich verder kunnen ontwikkelen in het denken over rendement in sociaal werk. Werkgevers- en werknemersorganisaties werken samen via Sociaal Werk werkt! aan een aantrekkelijke sector, een gezonde arbeidsmarkt en goede arbeidsvoorwaarden.

Relevante links

Suzanne Wartenbergh

Branchespecialist sociaal werk

Meer weten? Neem contact op!

Suzanne Wartenbergh, branchespecialist sociaal werk

Meer weten? Neem contact op!