We hebben invloed op de toekomst van sociaal werk, dus let’s go!
Juul van Schaijk werd genomineerd voor de Verkiezing Sociaal Werker 2023. Welke impact heeft de nominatie en hoe zet zij zich in voor sociaal werk?
Wat betekent die nominatie voor je?
"Het heeft bij mezelf best wat teweeggebracht en het was wel even wennen, maar inmiddels kan ik ervan genieten. Door de nominatie heb ik meer zelfvertrouwen en ik denk nu meer na over mijn eigen loopbaan. Ik ben zichtbaarder geworden binnen en buiten Farent en mensen spreken me makkelijker aan. Ook ben ik me bewuster geworden van mijn positie als sociaal werker."
En wat is die positie?
"Dat we invloed hebben. Er komen veel veranderingen op sociaal werkers af. Door de afschaling van specialistische zorg in 2024 en 2025 zullen er meer en andere hulpvragen bij ons terechtkomen. Maar wat dat precies vraagt, en hoe we daarop kunnen inspelen is nog niet duidelijk. Het is daarom zaak om scherp te blijven op de ontwikkelingen en de kansen voor sociaal werk. We hebben invloed op de toekomst van sociaal werk en de ondersteuning aan inwoners, dus let’s go!"
In het werkveld hoor je vooral zorgen over meer werk met minder geld. Waar zie je kansen?
"Als sociaal werker doen we veel in de wijken en dat zal nog meer worden. Bijvoorbeeld door verschuiving vanuit de GGZ richting de wijk. En daar ligt dus juist onze kracht. Voor hulpverleningsorganisaties en beleidsmakers is niet altijd duidelijk wat we als sociaal werkers doen aan ondersteuning in de wijk. Het is aan ons om beter uit te dragen waar onze expertise ligt, zodat helder is waarin we met verschillende partijen kunnen samenwerken. Daarmee versterken we ook de positie van sociaal werk."
Je bent recent benaderd door de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Zij adviseren de regering gevraagd en ongevraagd over vraagstukken in zorg en sociaal domein. Hoe kwamen ze op je pad?
"Tijdens de bijeenkomst Agenda van het Sociaal Werk op 5 oktober in Utrecht kreeg ik de gelegenheid om mijn visie te geven op de spanning tussen beleid en het bewaken van de menselijke maat. RVS wilde hierover graag doorpraten met mij en met de gemeente Oisterwijk."
En wat is jouw visie?
"Dat een gelijkwaardige relatie de basis is en dat die begint met zelfreflectie. Je bewust zijn van je eigen houding, keuzes, handelen en communicatie. En de ander willen horen, je willen verdiepen in de andere kant van het verhaal. Dat geldt voor de relatie met inwoners en cliënten, maar ook voor die met collega’s en beleidsmedewerkers. Bij Loket Wegwijs krijgen we vaak vragen van inwoners die raken aan bureaucratie. Als het gaat knellen dan moet je in gesprek met de gemeente. Ik ervaar dat korte lijnen met de gemeente ruimte geven om samen tot een oplossing te komen. En soms is die er niet en moet je dat aan de inwoner laten weten."
Het lijkt me lastig om een nee te krijgen van de gemeente?
"Het is niet leuk, maar de basis van een goed gesprek is ook dat je een ‘nee’ kunt accepteren. Soms zijn we misschien iets te sociaal als sociaal werkers, en daarom is het goed dat we ons realiseren dat ook de gemeente onze gesprekspartner is. Die wil net als wij dat het goed gaat met inwoners. De onderbouwing voor de nee is relevant om een besluit uit te leggen aan de inwoner. Het betekent niet dat er geen oplossing komt. Door de ruimte in het gesprek met beleidsmakers kom je soms tot nieuwe inzichten. En het kan ook lukken zonder de gemeente. Ik ben er voorstander van dat we inwoners kritisch bevragen op hun eigen zelfredzaamheid. Het zelf zoeken met inwoners naar wat wél kan, is soms meer helpend dan het indienen van een aanvraag bij de gemeente."
Zijn er andere thema’s waar je je voor wilt inzetten?
"Eigenlijk in het verlengde van de vorige vragen: systemisch werk. Waarbij we meer inzoomen op relaties in het cliëntsysteem en hoe je je daar als sociaal werker toe verhoudt. Onze positie is relevant omdat die van invloed is op het systeem van inwoners en cliënten en de ondersteuning die we hen bieden. Ik vind dat Abram de Swaan in zijn Marie Kamphuislezing 2023 tijdens de Agenda Sociaal Werk mooi bijdroeg aan het denken daarover. En ook Thomas Kampen zette mij die dag aan het denken met zijn verhaal over de voorkeurstijl - zorgzaam, zakelijk of streng - die je als sociaal werker hebt. Je bewust zijn van jezelf als professional draagt positief bij aan ons werk en is een belangrijk kenmerk van onze professionaliteit."
De lezing van Abram de Swaan en de bijdrage van Thomas Kampen tijdens de Agenda Sociaal Werk vind je in dit artikel van Movisie.
Benieuwd naar wat de RVS doet? Lees over de invloed van politiek-beleidsmatige keuzes.