Arbeidsmarktpeiling sociaal werk: samenwerking en zichtbaarheid steeds urgenter

Financiën en sociale vraagstukken

Uit de peiling blijkt dat 38 procent van de sociaalwerkorganisaties verwacht dat de financiële middelen voor haar activiteiten de komende twaalf maanden afnemen. Ter vergelijking: in 2023 was dit nog 21 procent. Tegelijkertijd voorziet slechts zes procent van de organisaties een afname van haar werkzaamheden.

Daarnaast verwacht 70 procent van de organisaties dat de omvang van sociale vraagstukken toeneemt. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2023, toen 61 procent deze verwachting had. Ook de complexiteit van de vraagstukken zal volgens 74 procent van de organisaties toenemen, vorig jaar was dit 72 procent. 

Opvallend is dat hoe groter de organisatie, des te hoger de verwachting dat zowel de omvang als de complexiteit van de vraagstukken zal toenemen. Dit benadrukt de groeiende uitdagingen waar sociaalwerkorganisaties voor staan in de nabije toekomst.

Sociaal werk en arbeidsmarkt over tien jaar

We vroegen deelnemers om zich voor te stellen hoe sociaal werk en de arbeidsmarkt er over tien jaar uitzien. Tegen die tijd zijn vergrijzing, pensioneringen en zorgbehoeften toegenomen. Tegelijkertijd is er meer informele zorg naast formele zorg. De beweging van zorg naar welzijn is doorgezet, waardoor sociaal werk een intensievere en preventievere rol heeft. Kortom, de opgaven en de arbeidsmarkt voor sociaal werk zijn dan veranderd. Wat verwachten sociaalwerkorganisaties dan als het gaat om personeel?

Van de deelnemende organisaties aan de peiling verwacht 70 procent dat er over tien jaar meer personeel nodig is; 16 procent verwacht dat er over tien jaar ook meer personeel beschikbaar zal zijn. Gevraagd naar de belangrijkste randvoorwaarden voor de beweging 'van zorg naar welzijn' werden genoemd: financiële zekerheid, passend personeel, betere samenwerkingsverbanden, duidelijk eigen profiel, en visie op welzijn. 

Financiële onzekerheid

Op kortere termijn verandert het financieringssysteem voor gemeenten. Dit heeft gevolgen voor sociaalwerkorganisaties. De eerste uitdaging is het ‘ravijnjaar’. Zo noemen we het moment waarop zij te maken krijgen met aanzienlijke dalingen van budgetten. Op dit moment bereidt 13 procent van de ondervraagde organisaties zich voor op dit 'ravijnjaar' en 24 procent een beetje.

Ze praten bijvoorbeeld met gemeenten en andere partners over langere contracten. Ook besteden ze aandacht aan personeel. Daarnaast geven organisaties aan manieren te bedenken om financieel gezond te blijven en voortgang te garanderen. Voorbeelden hiervan zijn: het zoeken naar extra financieringsbronnen, een cliëntenstop, de inzet van een flexibele schil of tijdelijke arbeidsovereenkomsten. Het belang van zichtbaarheid van sociaal werk werd ook genoemd. 

Download de infographic als pdf

Meer interactie met gemeenten

De gemeente is een belangrijke financierder van sociaal werk. Dit gebeurt vooral via subsidies, maar ook op projectbasis of via aanbestedingen. Net als in 2023 maakt een meerderheid van de organisaties zich zorgen over verschillende financiële aspecten, waaronder de compensatie van loonstijgingen door gemeenten en continuïteit van financiering. Toch zien we in de arbeidsmarktpeiling 2024 dat de meeste organisaties de afstemming met gemeenten over financiering nu als positief beoordelen. Dit is een verbetering ten opzichte van 2023, toen een meerderheid nog negatief was over de afstemming.

De gemeente lijkt ook meer urgentie of opdracht te hebben, om effecten van sociaal werk goed in beeld te krijgen. Driekwart van de organisaties meet (deels) de effecten van hun werk. Ruim driekwart doet dit op eigen initiatief en ruim driekwart (ook) op verzoek van de gemeente(n). In een eerdere meting in 2021 deed de helft van de organisaties dit (ook) op verzoek van de gemeente.

Naast de relatie met gemeenten vinden veel sociaalwerkorganisaties de samenwerking met de volgende groepen belangrijk: vrijwilligers, zorgorganisaties, andere branches en mantelzorgers.