Peiling sociaal werk: balans menskracht en financiering blijft uitdaging

Sociale vraagstukken omvangrijker en complexer

Van de deelnemers verwacht 61 procent dat de omvang van sociale vraagstukken toeneemt. Daarnaast verwacht 71 procent dat de complexiteit van de sociale vraagstukken toeneemt. Dit is vergelijkbaar met de uitkomsten van de peiling in maart 2022.

Minder of evenveel beschikbare financiële middelen

Over de financiële middelen voor hun werkzaamheden zijn de deelnemers iets positiever dan vorig jaar. Toch verwacht een vijfde in 2023 over minder financiële middelen te beschikken; bijna twee derde denkt dat ze ongeveer hetzelfde blijven. Gevraagd naar de oorzaken van de verwachte afname, geeft 94 procent aan door bezuinigingen vanuit gemeenten minder geld te ontvangen voor hetzelfde werk. Andere genoemde oorzaken, zijn onder meer: een verloren aanbesteding of gemeenten die een deel van het werk in eigen beheer gaan uitvoeren.

Meer of evenveel menskracht nodig

Minder dan de helft denkt het werk in 2023 met hetzelfde aantal mensen te doen. Iets meer dan helft verwacht dit jaar juist meer menskracht nodig te hebben. Op de vraag hoe extra menskracht te realiseren, zegt 84 procent nieuwe medewerkers aan te willen nemen. 42 procent wil meer gebruikmaken van vrijwilligers en 39 procent wil medewerkers meer uren laten werken. 37 procent wil de uitstroom beperken. 

Welke activiteiten zijn het meest kansrijk om behoud te stimuleren? Deelnemers denken dat activiteiten gericht op professionals de meeste kans van slagen hebben. Denk aan waardering uiten, ontwikkelingsmogelijkheden bieden en het wegnemen van onzekerheid en stress. Ook ‘positionering van sociaal werk voor maatschappelijke waardering’ eindigde in de top drie van meest kansrijke activiteiten.

Disbalans menskracht en middelen mogelijk knelpunt

Hoewel meer dan de helft van de deelnemers verwacht in 2023 meer menskracht nodig te hebben, nemen volgens het merendeel de financiële middelen het komend jaar niet toe. Dit is een mogelijk knelpunt voor sociaalwerkorganisaties. Gevraagd hoe zij hiermee denken om te gaan, antwoordt twee derde meer betaalde menskracht te organiseren en te proberen om meer financiële ruimte te krijgen vanuit gemeenten. Een derde geeft aan werk terug te geven als het niet mogelijk blijkt om meer betaalde menskracht te organiseren.

Kansen voor strategisch partnerschap met gemeente

Een meerderheid van de sociaalwerkorganisaties geeft aan dat de omvang en continuïteit van financiële middelen vanuit gemeenten onvoldoende is. De helft van de organisaties vindt ook de financiële afstemming met gemeenten onvoldoende. Gemeenten leggen volgens hen veel focus op de inzetkant en kostenreductie, in plaats van op impact en wat nodig is. 

Van de sociaalwerkorganisaties ervaart een meerderheid voldoende vertrouwen van gemeenten in samenwerking en expertise van hun sociaal werkers. Tegelijkertijd ervaart een meerderheid onvoldoende visie van gemeenten over sociale vraagstukken. Enkele organisaties geven aan dat gemeenteambtenaren niet altijd een goed beeld hebben van de complexiteit van de problematiek bij inwoners. Voor een beter beeld en visie hebben organisaties de ambitie als ‘strategische partners’ meer samen op te trekken met gemeenten. 

Arbeidsmarkttoeslag nog niet volledig in praktijk

Tot slot vroegen we in deze peiling bestuurders, directieleden, staf- en beleidsmedewerkers naar het ontvangen en uitbetalen van de arbeidsmarkttoeslag middeninkomens. Deze is in de Cao Sociaal Werk opgenomen vanaf 1 januari 2022 voor werknemers in het primair proces in de schalen 4 tot en met 9. Afspraak is dat gemeenten deze middelen uitkeren via de looncomponent van de Wmo en jeugdwet. 

Meer dan de helft ontving de arbeidsmarkttoeslag in 2022 niet of slechts gedeeltelijk. Dit had verschillende oorzaken. Zo wilde niet elke gemeente deze middelen beschikbaar stellen. Of vielen werkzaamheden niet onder deze financieringsstroom. Een klein deel van de organisaties betaalde de arbeidsmarkttoeslag niet uit.