"We schreeuwen nog niet van de daken wat onze impact is"

Laten zien wat de impact is van je werk

Annemieke Knijnenburg is coördinator welzijnswerk bij Connexa, een welzijnsorganisatie die actief is in de gemeente Harlingen en Waadhoeke in Noordwest-Friesland. Bij Connexa werken zo’n veertig medewerkers, van wie het overgrote merendeel sociaal werker is. "We zijn een platte organisatie met weinig overhead."

Die beperkte overhead maakt dat de medewerkers – naast hun primaire taak - zelf aan de slag gaan met hoe ze de impact van hun werk beter kunnen laten zien. Het onderwerp leeft bij Connexa. Annemieke volgde daarom vorig jaar een workshop die Sociaal Werk werkt! organiseerde. Daarin stond centraal hoe je de impact van sociaal werk in kaart brengt en hoe de Impactkaart daarbij behulpzaam kan zijn.

De bijeenkomst bracht haar veel nieuwe inzichten. Annemieke: "Vooral het gegeven dat naast tellen ook vértellen erg belangrijk is als je de impact van ons werk in beeld wilt brengen. Vertellen over de kwalitatieve maatschappelijke effecten. We deden nuttige oefeningen om te leren hoe we de opbrengsten van ons werk beter voor het voetlicht kunnen brengen."

Effecten in kaart brengen met de Impactkaart

Vaak staan sociaal werkers er niet bij stil dat de opbrengst van hun werk bijzonder is, omdat ze dit zelf zo vanzelfsprekend vinden. Of ze schreeuwen het niet van de daken. Bescheidenheid zit in het DNA van de beroepsgroep. Annemieke geeft een voorbeeld: "Een maatschappelijk begeleider kwam ooit als vrijwilliger bij ons binnen. Zo iemand heeft een enorme groei doorgemaakt met allerlei positieve consequenties. Dat vrijwilligerswerk gaf structuur aan zijn leven dat er daarvoor niet was, gaf het gevoel erbij te horen, gaf zelfvertrouwen, vergrootte zijn competenties." Dat soort impact expliciet maken is heel belangrijk, vindt ze. Niet in de laatste plaats voor opdrachtgevers en financiers: de gemeenten.

Na de workshop, merkte Annemieke op de werkvloer dat het methodisch en systematisch aan de slag gaan met impact in de praktijk nog puzzelen is. Het is vooral tijd die daarbij parten speelt. "De continuïteit proberen te waarborgen, onderzoeken welke meetmethoden naast de impacttool je wilt gebruiken. Uitzoeken welke doelen je opstelt en welke relevante indicatoren je gebruikt. Hoe borg je de monitoring van dit alles naast je dagelijkse werkzaamheden?" Tegelijkertijd is ze overtuigd van het belang van de missie om met de Impactkaart explicieter en beter de opbrengst van sociaal werk in kaart te brengen. "Het instrument is heel bruikbaar. We willen immers weten of ons aanbod nuttig is en wat het effect is bij inwoners."

Ambitie om impact structureel te meten

Ashna Diepenhorst-Ramgatie werkt als adviseur Data & Impact bij DOCK. Deze welzijnsorganisatie is met meer dan 750 medewerkers en zo’n 1750 vrijwilligers en stagiairs actief in Amsterdam, Rotterdam, Zaanstad, Schiedam en Utrecht. Met gebruik van de Social Impact Meter ‒ een meetinstrument dat DOCK in samenwerking met de Academie van de Stad heeft ontwikkeld ‒ maakt deze organisatie de impact van haar dienstverlening inzichtelijk.

De Social Impact Meter is inzetbaar bij individuele begeleiding en bij collectieve diensten en meet het effect op de doelgroep, zoals redzaamheid, vaardigheid, ontwikkeling en weerbaarheid. Dat maakt het instrument iets anders dan de Impactkaart van Sociaal Werk werkt! dat de impact breder meet. Met de Impactkaart kun je het rendement per project berekenen en zien hoeveel een sociaalwerkproject aan personele inzet bespaart bij onder andere politie en justitie, gezondheidszorg en schuldhulpverlening.

Ashna: "We hebben de ambitie dat impact meten een vast onderdeel binnen de dagelijkse werkzaamheden wordt van de collega's in het primaire proces, de sociaal werkers in de wijk dus. Het instrument is hen tot steun. Ik merk dat zij behoefte hebben te laten zien wat hun diensten nou echt opleveren. Als sociaal werker wil je weten of de dienstverlening een positieve impact heeft op het welzijn van de inwoners. Bijvoorbeeld of jouw ondersteuning, zwaardere zorg voor inwoners of de doelgroep heeft weten te voorkomen."

Dat neemt niet weg dat de realiteit ook bij DOCK weerbarstig is. Waar het ene team bij DOCK overtuigd is van het nut en de noodzaak van impactmetingen, zien andere teams het volgens Ashna als ‘iets dat óók nog moet’. Ze benadrukt daarom dat het des te belangrijker is dat zij en haar collega’s van Data & Impact ondersteunend zijn aan de inhoud van het werk door het belang van data duidelijk te maken. "Wat wij doen is aan de collega's vragen: 'Hoe laat je zien wat jij bereikt hebt aan een buurman of buurvrouw?' Vaak hebben ze het verhaal wel, maar die onderbouwing door middel van data hebben ze niet. Ze spreken natuurlijk hun bewoners die ze helpen, dus ze zien ook zelf welke ontwikkeling zij doormaken. Inzicht in de impact van hun werk, dat hebben ze niet. En daar ondersteunen wij ze dus bij."

Scores combineren met verhalen van inwoners

Ashna geeft aan dat storytelling ook belangrijk is. "Bij de verantwoording van de opdracht nemen we wel verhalen van de inwoners mee. Die zijn ondersteunend aan de impactscores, aan impactervaringen die we al hebben opgehaald. Zo hebben we een combinatie van portretten en verhalen van inwoners en scores." Met de opbrengsten van de impactmeting kun je gemeenten helpen inzichtelijk te krijgen wat de impact is van sociaal werk in het voorliggend veld en hoe daarmee zwaardere zorg te voorkomen.

Daarnaast is intrinsieke motivatie binnen je organisatie een vereiste om met impact aan de slag te gaan, vinden Annemieke en Ashna. "Veel sociaal werkers zien echt de meerwaarde ervan in. Ik hoor ze weleens zeggen: 'We zaaien zo veel, maar zien niet altijd wat we oogsten.' Door interviews af te nemen zie je de meerwaarde van wat je doet. Zoals laatst bijvoorbeeld bij een respijtweekend voor mantelzorgers dat we organiseerden", aldus Annemieke.

Zoals gezegd: de workshop van Sociaal Werk werkt! over impact vorig jaar heeft Annemieke geïnspireerd. Ze heeft nu vooral de behoefte om met collega's uit verschillende regio's de koppen bij elkaar te steken en met elkaar ervaringen te delen over impact meten. "We zijn allemaal met een zoektocht bezig. Dan is het heel fijn om ideeën op te doen over mogelijke oplossingen voor iets waar je zelf nog mee worstelt."