Zij-instromers binnen sociaal werk

Wil je zij-instroom in jouw organisatie succesvol omarmen? Ontwikkel dan eerst een heldere visie. 

• Wat verwacht je van het zij-instroomtraject?  
• Hoe dragen zij-instromers bij aan de kwaliteit?  
• Hoe positioneer je de zij-instromer in de organisatie en het team?  
• Welke begeleiding hebben zij-instromers specifiek nodig? 

Daarnaast is het belangrijk om voldoende draagvlak te creëren.  

• Ga de werkvloer op 
• Denk in werkpakketten en niet in functies
• Betrek collega’s erbij! 

Een goede voorbereiding is het halve werk. Zorg ervoor dat jouw organisatie en team klaar is voor de komst van een zij-instromer. Het is belangrijk dat iedereen inziet dat leren en ontwikkelen noodzaak is en geen luxe.  

TIP: Lees hoe het creëren van een rijke voedingsbodem begint bij de juiste leerwerkplek. 

Heb je een visie ontwikkeld op zij-instroom? Dan is het tijd om deze door te vertalen naar een concrete strategie.  

• Hoeveel vacatures verwacht je de komende periode niet te kunnen vervullen? 
• Om welk soort functie(s) gaat het? Om opbouw-/buurtwerk, kinder-/jongerenwerk of anders?
• Om welk(e) niveau(s) gaat het? Mbo-3, mbo-4 of hbo?
• Ga samen met je team anders kijken naar de huidige taken en functies. Het clusteren van bepaalde taken om zo nieuwe functies te creëren wordt ook wel ‘jobcarving’ genoemd. Welke taken zijn ook geschikt voor mensen die niet (volledig) gediplomeerd en/of ervaren zijn?
• Bepaal op basis van bovenstaande punten voor welke functies je zij-instromers wilt gaan aantrekken.
• Bepaal per functie over welke generieke en specifieke competenties de zij-instromer minimaal moet beschikken.
• Dit zijn impliciete wervingseisen die expliciet en objectief moeten worden gemaakt. 
• Schrijf van bovenstaande een profiel voor de zij-instromer, dit helpt je ook later in de werving en selectie. 
• Welke knelpunten (bijvoorbeeld qua investering wat betreft tijd of kosten) zijn er en hoe ga je dit aanpakken?
• Pas je onboardingproces aan op de komst van zij-instromers.
• Maak een actieplan.

TIP: Maak gebruik van Beroepscompetentieprofiel voor de sociaal werker voor hulp bij het benoemen van de benodigde competenties.

Je hebt in kaart gebracht waar het te verwachten tekort zich de komende jaren zal voordoen, voor welke functies je wilt werven en waar je problemen bij de werving kunt verwachten. Dan kun je nu gaan starten met werven.  

• Breng potentiële doelgroepen in kaart.
• Onderzoek welke beroepen óók over de benodigde generieke en/of specifieke competenties beschikken. 
• Zorg voor een goede en aansprekende vacaturetekst op basis van het profiel dat je eerder samen met je team gemaakt hebt. Benadruk vooral de benodigde competenties en skills en neem drempels weg. Laat bijvoorbeeld weten dat je hulp biedt door extra begeleiding, of met een opleiding of EVC-traject. Verwerk verder het woord ‘zij-instromer’ in de titel van je vacature. 
• Bedenk welke andere wervingskanalen je kunt gebruiken. 
• Zet de vacature uit op social media en onder gespecialiseerde recruiters.  

Schakel een WerkgeversServicepunt (WSP) in 

Het WSP is een samenwerking van gemeenten, UWV, onderwijsinstellingen, kenniscentra en andere partijen. Als werkgever kun je vacatures doorgeven. Het WSP helpt met de matching. 

De werkgeversservicepunten werken regionaal. Bekijk waar het dichtstbijzijnde WSP zich bevindt.  

• Werk samen met re-integratie-, outplacement- en uitzendbureaus. Met name re-integratie- en outplacementbureaus begeleiden cliënten die vaak overwegen om een carrièreswitch te maken.  
• Neem contact op met het onderwijs. 
• Houd op structurele basis open huis. Laat potentiële nieuwe medewerkers eerst informeel kennismaken met een vakgenoot tijdens een kop koffie. Het leidt tot relaxtere en gelijkwaardiger sollicitatiegesprekken, waarbij beide partijen overtuigd zijn van elkaars oprechte interesse. En niet onbelangrijk: de kans is groter dat medewerkers die op deze manier binnenkomen lang blijven. De meeste mensen veranderen alleen van baan als ze erop vooruitgaan. Dan gaat het niet alleen om salaris, maar ook over werksfeer en wat je bij een nieuwe werkgever kunt doen. Voor zij-instromers is dat belangrijk. Zij zoeken bewust iets anders, zoals zingeving of maatschappelijke betrokkenheid.
• Werf samen en via-via. Denk hierbij aan je eigen netwerk of aan het netwerk van huidige medewerkers, oud-medewerkers of leveranciers. Maak ze ambassadeur. Zorg eventueel voor een aanbrengbonus. 

Hoe wil je zij-instromers begeleiden en opleiden? Zet je een intern opleidingstraject op of begeleid je de zij-instromer bij een externe opleiding (training, cursus, bbl, duale leerroute, derde leerweg) . 

Denk hierbij ook aan het vrijmaken van een aanspreekpunt, mentor en buddy voor de zij-instromer.  

Interne opleiding 

Stel een opleidingstraject 'on the job' op (mbo of hbo).  

Erkenning van zij-instromers na een opleiding in de praktijk kun je ook vormgeven via een EVC-traject. EVC staat voor Erkenning Verworven Competenties. Het maakt zichtbaar welke kennis, inzichten en ervaringen de zij-instromer al heeft opgedaan. Samen met de zij-instromer verzamelt de EVC-aanbieder op een gestructureerde wijze informatie. Het resultaat wordt vastgelegd in een ervaringscertificaat. Daarmee worden de kennis en kunde van de zij-instromer gevalideerd en officieel erkend. Het gaat hierbij dus om een erkend certificaat, niet om een diploma. Bekijk algemene informatie over het EVC-traject. 

Naast een EVC-traject is ook een praktijktoets een mogelijkheid. Hierbij moeten zij-instromers na een bepaalde periode ‘bewijzen’ of ze bekwaam zijn om de functie zelfstandig uit te voeren.    

TIP: Laat zij-instromers bij aanvang van het traject ontdekken in hoeverre hun competenties al voldoen aan de vakbekwame mbo- of hbo-sociaal werker. Laat ze de zelfscan doen. 

TIP: Maak tijdens tussentijdse evaluatiegesprekken gebruik van de interactieve competentiewijzer, dé tool om te ontdekken waarin jij je nog wilt ontwikkelen. 

Externe opleiding 

Zet een erkenningstraject in. Hieronder lees je welke mogelijkheden er zijn.  

• Bbl-constructie - Een bbl-opleiding is een mbo-opleiding waarbij zij-instromers werken en leren tegelijkertijd. Als zij-instromers een bbl-opleiding volgen, is het van belang dat je een erkend leerbedrijf bent. Lees hoe je een erkend leerbedrijf wordt of bekijk meer informatie over bbl-opleidingen. 
• Duaal leren - Een duale opleiding is een hbo-opleiding. Tijdens een duale opleiding combineren zij-instromers werk en studie. Wat zij-instromers tijdens de studie leren, brengen zij direct in de praktijk op een passende werkplek. Werk en opleiding vullen elkaar dus aan. Zij-instromers ontvangen salaris voor de dagen waarop ze werken. Ook kunnen ze studiefinanciering ontvangen tijdens hun studieperiode, mits ze voldoen de eisen die DUO hieraan stelt.  
• Mbo-certificaten - Zij-instromers kunnen ook een mbo-certificaat behalen. Dit is een certificaat vastgesteld voor een keuzedeel of voor een beroepsgericht onderdeel uit een kwalificatie. Zo kunnen zij-instromers een deel van een mbo-opleiding volgen. Ze ontvangen geen diploma, maar een certificaat voor een specifiek onderdeel van de opleiding. 

Er wordt hard nagedacht over een minor opbouwwerk. Najaar 2025 zal deze mogelijk van start gaan. Hou de berichtgeving hierover in de gaten.