Ambassadeur Sociaal Werker 2021 Marjolein Laponder: ‘De stem van inwoners vertolken, dat is de essentie'
Marjolein Laponder, Nanneke Jager en Bojoura Hoekstra werden in 2021 verkozen als ambassadeurs voor het vak. Hoe is het ze vergaan? Wat hebben ze eraan gehad? Samen met hun bestuurders maken ze de balans op. In dit drieluik belichten we hun ervaringen. Met in dit artikel: Marjolein Laponder, sociaal werker bij Incluzio, en haar directeur Roxana Asmus. ‘Het was vrij pittig, maar de baten maken alles goed. Een Oscar-gevoel? Nou nee, maar ik heb heel veel inspirerende gesprekspartners ontmoet.’
Bij Incluzio doen ze bijna jaarlijks mee aan de verkiezing. Roxana: ‘We vragen organisatiebreed wie iemand wil voordragen. Dit keer deed de teamleider van Marjolein dat en in de keuze voor Marjolein konden we ons volledig vinden. Dat ze uiteindelijk ook genomineerd werd, was natuurlijk een enorm compliment voor haarzelf én voor haar collega’s.’
Kans gegrepen om preventieve meerwaarde van sociaal werk uit te dragen
Voor Incluzio bleek het bovendien een extra kans om de meerwaarde van sociaal werk uit te dragen. Roxana: ‘De enorme bijdrage van sociaal werkers aan het vergroten van de veerkracht en versterken van buurten kun je niet vaak genoeg onderstrepen. Dat is immers dé preventieve oplossing die de zorg betaalbaar en beschikbaar kan houden. Dit is nog niet algemeen bekend en dat is echt zonde.’
De communicatietraining die de drie genomineerden samen volgden heeft Marjolein geen windeieren gelegd. ‘Het helpt me enorm om de verhalen die ik van inwoners hoor beter te vertellen. Want dat is vind ik de essentie van mijn ambassadeurschap. Het gaat niet zozeer om mij persoonlijk, maar om de betekenis die ik als sociaal werker heb voor mijn inwoners. In de branche gaat het er heel vaak over dat we de meerwaarde van ons werk beter duidelijk moeten maken. Dan knikt iedereen instemmend, maar het blijft vaak abstract. Dus ja, kom met praktijkverhalen!’
Die verhalen kun je trouwens op veel manieren vertellen. ‘Ik heb een vlogworkshop gedaan en ben nu bezig vlogs te maken waarin inwoners hun ervaringen uit de doeken doen.’
Meer aandacht voor combinatie-aanpak en domeinoverstijgend werken bij scholen en gemeente
Net als haar collega-genomineerden geeft Marjolein geregeld gastcolleges. ‘Momenteel aan derdejaars hbo’ers social work aan Hogeschool Leiden. Samen met een jongerencoach laat ik zien hoe je individuele begeleiding en groepsactiviteiten kunt verweven. Hoe kun je in drie casussen het gemeenschappelijke ontdekken, en op basis daarvan een manier verzinnen waarbij ieder in zijn kracht wordt gezet én ze elkaar versterken? Die opdracht leverde heel veel leuke ideeën op. Want dat is ook een bijvangst van deze nominatie: dat je met zoveel inspirerende personen in contact komt.’
De combinatie van individueel en collectief sluit naadloos aan bij de werkwijze van Incluzio. Roxana: ‘Bij ons heet dat “radicaal integraal”; we zijn ervan overtuigd dat radicaal integraal werken zorgt voor betere, snellere ondersteuning. De stap naar domeinoverstijgend werken zetten we gelukkig ook steeds vaker. Wat ons betreft staat het belang van inwoners en buurten altijd voorop. We laten ons niet leiden door verschillende contractvoorwaarden en financiële afspraken met gemeenten.’
Die aanpak was trouwens ook de reden dat Marjolein voor Incluzio koos. ‘Van huis uit ben ik maatschappelijk werker, maar ik studeer nu ook gezondheidspsychologie. Ik wil mijn praktijkervaringen combineren met wetenschappelijk inzichten, om zo een soort sociaalwerkpsychologie op te tuigen.’
Focus op de inwoner leidt tot andere keuzes bij gemeenten
En dat is ook goed nieuws voor Incluzio. Roxana: ‘Marjoleins focus op de inwoner staat ook aan de basis van de veranderingen die gemeenten doormaken: hulp dichter bij de inwoners organiseren en – in beleidstaal - ontschot en beschikkingsvrij werken. Daarvoor moeten gemeenten spannende keuzes maken. Steeds vaker besteden zij het sociaal werk uit aan één of een paar partijen, die doen wat voorheen door tig clubs werd gedaan. Dat is ook voor ons keer op keer nieuwe wegen bewandelen. Gelukkig lukt het loslaten van “hoe het heurt” steeds beter. We hebben bijvoorbeeld ook doorbraakbudgetten, waardoor geld geen belemmering meer is om buiten de gebaande paden oplossingen te kiezen die ondersteunend zijn, in plaats van dat ze de problemen verergeren.’
Focus doorvertalen naar actie en laten zien dat 'preventie loont'
In de praktijk merkt Marjolein dat de potentiële voordelen van domeinoverstijgend werken ook op de werkvloer worden onderkend. ‘De neuzen van bijvoorbeeld sociaal werkers en gemeentelijk Wmo-consulenten staan dezelfde kant op. Maar de kunst is nog wel om samen daadwerkelijk de stap naar voren te zetten.’ Dat geldt op beleidsniveau overigens ook. Roxana: ‘De wil is er, maar als alle praktische consequenties ervan duidelijker worden, leidt dat soms tot een pas op de plaats in plaats van een stap vooruit. De áctiebereidheid, daar mag nog wel een tandje bij.’
En nog iets: storytelling is waardevol, maar verhalen overtuigen nog meer als je er cijfers aan kunt hangen. Roxana: ‘Een mooi voorbeeld daarvan is de dagbesteding van Amarylis in Leeuwarden. Uit data-onderzoek blijkt dat er door onze inzet meer inwoners zijn geholpen, die ook nog eens blijer zijn met de ondersteuning en de activiteiten in de buurt. En dat doen we op een manier die 15% goedkoper is dan voorheen. Zo onderbouwen we de wapenspreuk van onze branche: Preventie loont.’